Rijksoverheid: Duurzaam bouwen en verbouwen

Het is belangrijk dat een bouwwerk geen gevaar oplevert voor gebruikers en omgeving. Daarom heeft de overheid in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) voorschriften voor veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu vastgelegd. Hugo de Jonge, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), informeert vandaag de Kamer over de uitvoering van diverse moties en toezeggingen op het terrein van de bouwregelgeving. Het betreft achtereenvolgens de onderwerpen brandveiligheid, constructieve veiligheid MuWi-vloeren, gespoten purschuim en toegankelijk bouwen.

Per 1 januari treedt, in tegenstelling tot het eerdere voornemen, de mogelijkheid tot gemeentelijke maatwerkregels voor energie- en milieuprestatie bij nieuwbouw niet in werking. Dit betekent dat gemeenten geen hogere eisen aan deze onderdelen mogen stellen dan het Besluit bouwwerken Leefomgeving (Bbl) voorschrijft. Wanneer gemeenten uiteenlopende eisen stellen bij bouwprojecten komen industrialisatie en betaalbaarheid van de woningbouw in de knel. Dit is 1 van de 2 maatregelen om dit tegen te gaan. 

Met een industriële en gestandaardiseerde aanpak kunnen sneller en meer woningen worden verduurzaamd tegen lagere kosten. Dat vermindert het risico op energiearmoede. Samenwerkende partijen met een grootschalig renovatieprogramma en een gestandaardiseerde, industriële aanpak kunnen nu subsidie aanvragen. De subsidie is bedoeld voor grootschalige, langjarige renovatieprogramma’s met een hoog verduurzamingsniveau die woningeigenaren en aanbieders gezamenlijk opzetten en uitvoeren.

45 partijen tekenden vandaag het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB). Branche- en netwerkorganisaties in de bouw, waterschappen, provincies, gemeenten, grote opdrachtgevers in de bouw en ministeries willen de komende jaren de bouw schoner, gezonder en stiller maken. Het convenant met routekaart, ondertekend tijdens de Nationale Conferentie Duurzame Mobiliteit in Utrecht, geldt voor duizenden ondernemingen in Nederland. In de routekaart staat stap voor stap uitgelegd hoe en in welk tempo bouwmachines de komende jaren worden vervangen door minder vervuilende exemplaren om uiteindelijk over te gaan op schone of emissieloze varianten. Lichter materieel wordt eerder emissieloos dan zwaarder of specialistisch materieel.

Steeds meer mensen verduurzamen hun woning. Dat blijkt uit de voortgangsrapportage Versnelling verduurzaming gebouwde omgeving (PVGO). Vorig jaar is onder meer het aardgasverbruik in woningen met zo’n 15 procent gedaald, zijn zo’n 100.000 warmtepompen geplaatst, verdubbelde het aantal subsidieaanvragen en kregen meer dan tweehonderdduizend woningen een beter energielabel. Om de verduurzaming nog verder te versnellen, en omdat iedereen moet kunnen meedoen, heeft het kabinet een aanvullend pakket van 900 miljoen euro samengesteld speciaal voor lagere en middeninkomens. Zo wordt een duurzaam huis voor iedereen betaalbaar en kan de energierekening voor iedereen omlaag. Tot en met 2030 wordt in totaal 13 miljard euro geïnvesteerd in verduurzamingsmaatregelen voor de hele gebouwde omgeving. Daar bovenop komt 1,5 miljard euro voor de verduurzaming van woningen in Groningen. 

Om ook de verduurzaming van gebouwen in beheer van Verenigingen van Eigenaars (VvE’s) te versnellen, heeft minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening de subsidieregelingen voor het verduurzamen van VvE’s vereenvoudigd en verbreed. Dit komt nu samen in de Subsidieregeling Verduurzaming voor Verenigingen van Eigenaars (SVVE). Deze start in januari 2023 en loopt tot in ieder geval 2028. Ook worden de financieringsmogelijkheden voor VvE’s via het Warmtefonds uitgebreid. Dat schrijft de minister in een Kamerbrief, mede namens de minister voor Rechtsbescherming, Franc Weerwind.

Bouwen met meer biogrondstoffen, scherpere eisen voor de duurzaamheid van nieuwbouw en het verminderen van de CO2-uitstoot bij het maken van bouwmaterialen. Het kabinet gaat de aankomende jaren veel meer doen om groener te bouwen. Dat stelt minister De Jonge (Volkshuisvesting & Ruimtelijk Ordening) mede namens minister Adema (Landbouw) en staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur) in een brief aan de Tweede Kamer. Een experiment om op 13 landbouwgronden, biogrondstoffen zoals hennep, olifantsgras, en vlas te laten groeien en ontwikkelen tot bouwmaterialen is het concrete startschot van de wens van het kabinet. 

Huishoudens met een verzamelinkomen tot 45.014 euro per jaar hoeven vanaf 1 november geen rente te betalen op een lening bij het Nationaal Warmtefonds om hun koophuis te verduurzamen. Deze Energiebespaarlening met 0% rente is een van de maatregelen om verduurzaming te versnellen en de energierekening te helpen verlagen.

Vandaag brengt het kabinet het Besluit gemeentelijke instrumenten warmtetransitie in consultatie. Dit besluit biedt gemeenten de mogelijkheid om te regelen welke wijken op termijn overstappen op een duurzaam alternatief voor aardgas om zo de uitstoot van CO2 te verminderen. In het besluit zijn ook verschillende waarborgen opgenomen. Het besluit vloeit voort uit afspraken die in het Klimaatakkoord zijn gemaakt over de verduurzaming van de gebouwde omgeving.

De nieuwe Energiewet wordt het wettelijke fundament van de energietransitie. Deze wet vervangt de huidige Gaswet en Elektriciteitswet 1998 en biedt een toekomstbestendig wetgevingskader voor de veranderende elektriciteits- en gasmarkt en energiesysteem. Het wetsvoorstel regelt bijvoorbeeld consumentenbescherming, biedt netbeheerders meer mogelijkheden om het volle elektriciteitsnet aan te pakken, biedt huishoudens en bedrijven meer mogelijkheden voor actieve deelname aan de energiemarkt en zorgt voor veilige en gecontroleerde data-uitwisseling tussen netbeheerders, marktpartijen en afnemers van energie. De nieuwe wet verheldert en versimpelt en neemt onnodige verschillen tussen regelgeving voor gas en elektriciteit weg. Dat is belangrijk om voortvarend door te kunnen met de energietransitie. 

Met de nieuwe plannen van minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening moet voor iedereen een duurzame woning binnen handbereik komen. Om dit te realiseren, worden verschillende maatregelen genomen. Waaronder het aanpakken van alle slecht geïsoleerde woningen en gebouwen voor 2030. Het kabinet heeft speciale aandacht voor mensen met een kleine portemonnee. Door nieuwe financieringsmogelijkheden wordt het ook voor hen mogelijk om hun woning betaalbaar te kunnen isoleren.

De internetconsulatie van het wetsvoorstel Klimaatfonds is vandaag gestart. Het klimaatfonds is een van de belangrijkste instrumenten uit het coalitieakkoord om financiering mogelijk te maken voor maatregelen die bijdragen aan het doel van ten minste 55% CO2-reductie in 2030. Hiervoor is in het Coalitieakkoord € 35 miljard beschikbaar gesteld. Belanghebbenden hebben tot en met 27 mei de mogelijkheid om te reageren op het wetsvoorstel.

Onder de naam ‘Zet ook de knop om’ start de Rijksoverheid op 2 april 2022 een landelijke campagne om huishoudens en ondernemers met praktische besparingstips te stimuleren om op korte termijn energie te besparen. Om mensen te helpen bij het isoleren van hun woning komt het kabinet met het Nationaal Isolatieprogramma om slecht geïsoleerde huur- en koopwoningen snel en slim aan te pakken. Het doel is om 2,5 miljoen woningen te isoleren.

Per 1 januari gelden nieuwe subsidieregels als je je woning wilt verduurzamen. Vanaf dan krijg je, als je twee verduurzamingsmaatregelen neemt, niet 20% van de kosten vergoed, maar 30%. Onder verduurzamingsmaatregelen worden isolatie gerekend (vloer-, dak-, spouwmuurisolatie of HR++glas) en ook de aanschaf van een warmtepomp of een hybride warmtepomp.

Om de uitstoot van bouwactiviteiten te beperken heeft het Rijk 50 miljoen beschikbaar gesteld. Hiermee wordt een kennis- en innovatieprogramma ingericht, dat schone en emissieloze bouwconcepten en bouwlogistiek gaat ontwikkelen. Het programma is onderdeel van de routekaart Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) dat als ambitie heeft om in 2030 60% stikstofreductie, 75% gezondheidswinst en 0,4 mton CO2-reductie te realiseren in de bouw. 

Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed, zoals scholen, overheidsgebouwen, zorginstellingen en rijksmonumenten, is belangrijk om de klimaatdoelstellingen te halen. Daarom heeft het kabinet bij Prinsjesdag aangekondigd 525 miljoen euro ter beschikking te stellen voor verduurzaming van het maatschappelijk vastgoed. De plannen voor de extra middelen, die in de Miljoenennota zijn vrijgemaakt, zijn nu uitgewerkt.    

Verhuurders gaan in totaal 45.708 sociale huurwoningen verduurzamen. Zij gebruiken hierbij de Regeling Vermindering Verhuurderheffing Verduurzaming 2021 (RVV Verduurzaming 2021). Alle woningen gaan minstens 3 energielabelstappen omhoog en minimaal naar energielabel B. Een aantal verhuurders neemt zelfs 9 of 10 stappen naar A++++.

Vandaag verstuurde minister Ollongren de resultaten van enkele onderzoeken over de betaalbaarheid van de energietransitie naar de Kamer. Het gaat om het Dashboard Eindgebruikerskosten dat gemeenten inzicht geeft in de gemiddelde kosten voor eindgebruikers voor de verschillende warmtestrategieën; een onderzoek uitgevoerd in opdracht van de voorzitter van het Uitvoeringsoverleg Gebouwde Omgeving (UGO) naar de financiële haalbaarheid van de doelstellingen uit het Klimaatakkoord; en een onderzoek naar de effecten van verduurzaming op de woningwaarde.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in samenwerking met provincies en gemeenten de huidige woningbouwplannen tot 2030 in kaart gebracht. De afgelopen maanden is de plancapaciteit met 140.000 woningen gestegen en liggen er nu plannen voor ruim 961.000 woningen door heel Nederland. Met dit resultaat kan de focus van de woningbouw verlegd worden van het vinden van locaties naar het daadwerkelijk realiseren van de woningen. 

De ‘Buyer Group biobased bouwmaterialen’ (BGBB) gaat aan de slag om een markt te creëren voor bouwmaterialen van hoogwaardige restproducten. Reststromen uit de land-, tuin- en bosbouw blijken zeer geschikt als bouwmateriaal voor gebouwen en bruggen of geluidswanden. Zo kunnen bijvoorbeeld stengels van paprika’s en tomaten gebruikt worden als isolatiemateriaal van  woningen en kantoren. Vandaag lanceerde secretaris-generaal Jan-Kees Goet van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) officieel de BGBB tijdens de InnovatieExpo 2021.